“Deze mijlpaal draait vooral om de succesvolle integratie van teleoperation-voertuigtechnologie en 5G-netwerk-technologie”, legt Wim uit. “We hebben voor deze test bewust gekozen voor een plek waar voldoende cutting edge 5G-dekking beschikbaar is, want dat is een belangrijke voorwaarde. Hoe sneller een voertuig fysiek rijdt, hoe belangrijker het is dat er geen ‘glitch’ voorkomt in de ontvangen videobeelden en de datastromen die nodig zijn voor de aansturing van het voertuig door de teleoperator. Is de afstand tussen operator en voertuig kort, zoals tijdens deze test, dan kun je gebruik maken van netwerkinfrastructuur waar je meer controle over hebt, zoals in dit geval het 5G-netwerk van KPN. Maar dan nog moet je vooraf zoveel mogelijk weten over hoe goed het netwerk is, want als zich een ‘glitch’ voordoet ben je te laat. 5G biedt daar veel betere, technische mogelijkheden voor dan bijvoorbeeld 4G. Bij een zware netwerkbelasting kan 4G nog weleens wegvallen, maar als je het goed doet, krijgt de verbinding met de operator bij 5G prioriteit. Op het moment dat het netwerk goed zit, kun je gaan verkennen hoe je de voertuigen ook vanaf grotere afstanden veilig kunt bedienen. De resultaten van de afgelopen testen maken duidelijk dat het de moeite waard is om hier verder mee aan de slag te gaan.”

Het 5G-Blueprint project loopt nu meer dan anderhalf jaar. “Het is een hele fijne constatering dat we, ondanks de opstart middenin de COVID-crisis, goed op schema blijken te liggen. Bij deze eerste mijlpaal draait het vooral om het verbinden van teleoperation aan 5G.” Het project is in een hele leuke dynamiek gekomen, merkt Wim. “We hebben nu de eerste testen in het veld gehad, waarbij we verder zijn gekomen dan de individuele partijen voor mogelijk hadden gehouden. En afgelopen week kwamen alle partners in Den Haag voor het eerst sinds de start van dit project fysiek bij elkaar, om afspraken te maken over de ‘echte’ pilots die we in juni gaan draaien op plekken waar we deze techniek uiteindelijk willen gaan toepassen: het havengebied van Vlissingen, het grensgebied bij Zelzate – Sas van Gent (bij het kanaal van Gent naar Terneuzen) en het havengebied rond Antwerpen. We verwachten dat we na afronding van dit onderzoeksproject kunnen starten met het invoeren van teleoperation op afgesloten terreinen. Mogelijk eerst met kleinere voertuigen, zoals heftrucks, maar ook de toepassing met gewone trucks hebben we op het netvlies. Afgesloten terreinen zijn interessant, omdat je geen rekening hoeft te houden met voertuiggoedkeuring en andere wetgeving waar je op de openbare weg wel mee te maken hebt. Maar zelfs voor afgesloten terreinen is het belangrijk dat we een goede business case hebben en voldoen aan alle andere wetgeving, zoals bijvoorbeeld die rond ‘veilige werkomgeving’. Als de technologie zich in deze omgevingen bewezen heeft, is de volgende stap het inzetten van vrachtwagens op de nabije openbare weg. Dit noem je ook wel ‘milk-runs’: korte trajecten die vaak gereden worden, bijvoorbeeld tussen een fabriek en de nabijgelegen kade waar geproduceerde goederen via de binnenvaart worden verscheept. Heb je deze manier van werken eenmaal succesvol naar de dagelijkse praktijk gebracht, dan kun je de trajecten gaan uitbreiden.”

De bredere toepassing van teleoperating op de openbare weg en op langere afstanden, daar zijn we volgens Wim dus nog niet. “Het is wel superinteressant, want het zou veel opleveren voor onze transportsector, die heel belangrijk is voor de economie. Er is een tekort aan chauffeurs. Bovendien zou dan veel vrachtvervoer in de nacht kunnen plaatsvinden, wat onze wegen niet alleen enorm zou ontlasten maar ook bijdraagt aan het oplossen van het stikstofprobleem. En als je verder denkt naar personenvervoer, kan het ook een oplossing zijn voor de mobiliteit in buitengebieden.” Maar, zegt Wim, ons netwerk is daar nog niet klaar voor. “Het laten rijden van een vrachtwagen kost simpelweg teveel bandbreedte. 5G kan veel aan als het gaat om downloaden, maar fors uploaden, waar het hier om gaat, daar is 5G net als eerdere generaties telecomnetwerken niet echt voor ontworpen. Ook de wetgeving is er nog niet klaar voor. Het opschalen van de 5G-netwerkdekking voor het gebruik van teleoperation is heel duur. De omgeving langs de snelweg is mogelijk wel iets eenvoudiger te automatiseren dan de bebouwde kom. Het organiseren van de nodige 5G-dekking in specifieke gebieden, zoals havens en industriegebieden, lijkt economisch wel beter haalbaar, omdat deze ook voor vele andere toepassingen in die gebieden waardevol kan zijn. Terwijl het automatiseren van het voertuig in die omstandigheden meer technische uitdagen met zich meebrengt.”

Uiteindelijk gaat het toe naar een combinatie van teleoperated en geautomatiseerd rijden, denkt Wim. “Wanneer je teleoperation en automatisatie op hetzelfde traject slim combineert, is het mogelijk wél een haalbare business case om een voertuig te laten rijden zonder mens aan boord. Een vrachtwagen vertrekt dan bijvoorbeeld vanaf de fabriek met een teleoperator die het stuur op afstand in handen heeft, en vervolgt zijn rit eenmaal op de snelweg autonoom, om in de buurt van zijn bestemming door een andere teleoperator veilig van de snelweg naar de nabije eindbestemming te worden gereden.” Maar dat is de ultieme stip op de horizon.

“Voor nu kijken we naar alle onderzoeksvragen die we nog moeten aanpakken”, besluit Wim. “We richten ons eerst op een effectieve uitrol op kleine besloten terreinen en met korte ‘milk-runs’ in de omgeving van havengebieden en industriezones. Deze eerste test was in elk geval veelbelovend.”