Projectteam VERS op werkbezoek in Duitsland
Dynamisch opladen via bovenleiding ‘veelbelovend’
In de zoektocht en transitie naar klimaatneutraal vervoer lijkt Electric Road Systems (ERS) een veelbelovend initiatief. In Duitsland vinden er al langere tijd op drie snelwegtrajecten pilots plaats, waarbij de batterijen van elektrische vrachtwagens via een bovenleiding worden opgeladen. Het Projectteam Verkenning Electric Road Systems (VERS) bracht onlangs samen met vertegenwoordigers uit België en Luxemburg een werkbezoek aan Duitsland. Arjan van Vliet, innovation manager bij het ministerie van IenW, brengt verslag uit.
Begin dit jaar publiceerde ingenieursbureau Movares een studie naar de kansen voor het laden van vrachtwagens via een bovenleiding. Achterliggende gedachte is dat vervoer (veel) duurzamer moet om aan de klimaatdoelstellingen voor 2030 te voldoen. In een vergelijking met andere opties (volledig rijden op diesel, waterstof of volledig elektrisch op batterijen) concludeerde Movares dat het dynamisch laden een veelbelovende techniek is. Echter wel met een fikse disclaimer: er zijn nog te veel onzekerheden (voortschrijdende techniek, bijkomende kosten) om een voorkeur uit te spreken.
Standaard
In elk geval gaf het Movares-onderzoek (‘In hoeverre is toepassing van ERS binnen het vrachtvervoer voor Nederland een aantrekkelijke optie om bij te dragen aan het halen van de klimaatdoelstellingen?’) genoeg aanleiding om naar Duitsland af te reizen. Het ministerie van IenW nam het initiatief om ook delegaties uit België en Luxemburg uit te nodigen: internationale standaardisering kan immers helpen om nieuwe initiatieven kansrijker te maken. Ook Zweden – waar eerder al ERS-pilots plaatsvonden - en Engeland hebben interesse.
Feilloos
Arjan van Vliet zag in Duitsland dat de techniek voor ‘trolleytrucks’ feilloos werkt. En dat juist Duitsland hiermee vooroploopt, is geen toeval. “Duitsland voert een echte ‘energiepolitiek’”, aldus Arjan. “Er is daarom een sterke drang om de beschikbare energie zo efficiënt mogelijk in te zetten; daarbij is laden via de bovenleiding de meest efficiënte methode. Het werkt in Duitsland nu al op drie drukke trajecten; ook Beieren wil gaan meedoen. De vrachtwagens die zijn uitgerust met een pantograaf - de constructie op de truck die contact maakt met de bovenleiding - worden nu al optimaal ingezet, ze rijden zo veel mogelijk.’’
Laden via de bovenleiding biedt meerdere voordelen ten opzichte van andere systemen. “Als je alle vrachtwagens zou moeten uitrusten met batterijen, heb je enorme pakketten nodig, nog los van het feit dat het net er niet op berekend is als we massaal alle batterijen gaan laden.’’ Bij dynamisch laden via een bovenleiding op de snelweg laadt de vrachtwagen op tijdens het rijden. Het laatste stuk naar de eindbestemming kan dan op de volgeladen batterij worden gereden. Ook hybride vormen zijn mogelijk: de trucks kunnen ook worden uitgerust met een dieselmotor of een brandstofcel, waarop ze kunnen terugvallen als het noodzakelijk is.
Kosten
Het Projectteam Verkenning Electric Road Systems (VERS) liet zich in Duitsland bijpraten over de kosten van aanleg (in Duitsland 2,3 miljoen euro per km aan beide zijden van de weg) en over besparingen (CO2 en geld), mogelijke milieueffecten en terugverdientijd. Die laatste aspecten laten zich, onder meer dankzij voortschrijdende technieken, nog lastig bepalen. Wel ziet Arjan, mocht ook politiek gezien het licht op groen gaan voor het laden via de bovenleiding, beslist mogelijkheden. “De aanleg van het hele systeem is relatief eenvoudig, een snelweg hoeft – eenmalig – nauwelijks afgesloten te worden. Áls we het in Nederland gaan aanleggen, dan zou het systeem breed uitgerold kunnen worden. Bijvoorbeeld over de goederenvervoercorridors. We zouden ERS dan structureel kunnen inzetten, waarbij we direct en op de lange termijn CO2 besparen. Voor de Nederlandse situatie rekenen we vooralsnog op aanlegkosten van zo’n 3 miljoen euro per kilometer, aan beide zijden van de weg.’’
Stabiel
Uit burgerbrieven die naar aanleiding van de aanleg van de Duitse ‘e-highway’ zijn gestuurd, bleek dat sommige mensen de bovenleidingen en trolleytrucks met een pantograaf ‘lelijk’ vinden. Aan de andere kant zien Duitsers de potentie van het laden via een bovenleiding: de besparingen op CO2 en brandstofkosten zijn aanzienlijk en het is een stabiel, relatief eenvoudig systeem. Arjan: “Voor de Nederlandse situatie wordt er momenteel onderzoek gedaan naar kostenefficiency. Hoeveel rendement in termen van CO2 levert deze investering op, ten opzichte van alternatieven zoals waterstof en stationair laden. Ook willen we graag meer weten over slijtage aan de metalen bovenleiding.’
Het Projectteam Verkenning Electric Road Systems (VERS) sprak met de Duitsers en de deelnemers namens onze buurlanden af om informatie over ERS te blijven uitwisselen. Verder onderzoekt Nederland de mogelijkheden om lid te worden van CollERS, een internationaal ERS-platform waartoe Duitsland en Zweden eerder al het initiatief namen.