Veiliger op weg door betere waarschuwingen op dashboard en in navigatie

Begin juli trapten zes bedrijven en het ministerie van IenW in Utrecht de publiek-private samenwerking Safety Priority Services af. Bestuurders in Nederland krijgen dankzij deze samenwerking meer en betere veiligheidswaarschuwingen van auto of navigatiesysteem, met als eerste land van Europa ook in het hele land waarschuwingen voor naderende voertuigen met zwaailicht en sirene. Ook weggebruikers op provinciale en gemeentelijke wegen, waar relatief veel ongevallen zijn, ontvangen deze informatie.

98% van de automobilisten gebruikt digitale informatie onderweg. De verkeersveiligheid neemt hierdoor toe: steeds meer bestuurders waarderen deze veiligheidswaarschuwingen en vertrouwen op de informatie. Om die reden gaat het ministerie van IenW de samenwerking aan met grote spelers als ANWB, Be-Mobile, Hyundai, Inrix, Kia en TomTom voor nog meer en betere veiligheidsinformatie. De afspraken gelden voor de komende drie jaar, met de intentie tot structurele samenwerking.

Als redenen om mee te doen aan dit initiatief, noemen deze partijen onder andere hun bijdrage aan de verkeersveiligheid, connectiviteit als stap naar autonoom rijden, innovatie in verkeersmanagement en schaalbaarheid naar andere Europese landen en wereldwijd.

Type waarschuwingen

De diensten die deze samenwerking oplevert, zijn bijvoorbeeld waarschuwingen bij onverwachte en potentieel gevaarlijke situaties als een naderende spookrijder, een filestaart, een obstakel op de weg, wegwerkzaamheden, een ongeval of extreme weersomstandigheden. Wanneer een voertuig met zwaailicht en sirene nadert, vertelt de melding ook van welke kant dit voertuig komt. Daarnaast krijgen bestuurders informatie over maximumsnelheden, en mogelijk op termijn ook routeadvies bij verkeersonveilige situaties, zoals voor het vermijden van schoolzones. 

Er zijn verschillende praktijkvoorbeelden te noemen waarin de meerwaarde van deze waarschuwingen inmiddels is aangetoond, waaronder de ervaringen van ambulancechauffeurs. Weggebruikers worden nu gewaarschuwd voor naderende nood- en hulpdiensten. Schrikreacties worden zo voorkomen en er kan op een veilige manier ruimte worden gemaakt voor de ambulance.

Kennis en ervaring opdoen
Met SPS sorteert Nederland voor op Europese wet- en regelgeving die in 2025 van kracht wordt. Deelnemende bedrijven kunnen in Nederland kennis en ervaring opdoen met het prioriteren, vormgeven en doorgeven van verkeersveiligheidswaarschuwingen. In de samenwerking combineren deze zes bedrijven hun eigen data met onder meer data van overheden en andere private partijen. Op basis van deze data kunnen navigatiesystemen en app’s op smartphones laten weten waar bijvoorbeeld langzaam rijdend verkeer is (filestaart) of waar weginspecteurs rijden/staan. De zes partijen geven eveneens feedback op de kwaliteit van de (overheids)data, zodat deze waar nodig kan worden verbeterd. Ook zijn er met de bedrijven afspraken gemaakt over de vorm van hun waarschuwingen: die vragen geen handelingen van de bestuurder, zodat deze de handen aan het stuur kan houden.
Databronnen

De data waarvan Safety Priority Services gebruik maakt, waren in feite al grotendeels beschikbaar, maar worden met deze afspraken nu ook gericht ingezet in navigatiesystemen. De data komen van verschillende partijen. Meer statische gegevens van het Nationaal Dataportaal Wegverkeer (NDW) worden gecombineerd met supersnelle dynamische data van partijen en platforms die daar specifiek op gericht zijn. Zo levert Monotch bijvoorbeeld informatie van de iVRI’s (intelligente verkeersregelinstallaties) en EVA-waarschuwingen over naderende nood- en hulpdiensten. Het Urban Data Access Platform (UDAP) fungeert daarin als scharnierpunt richting weggebruikers en kan grote volumes aan gegevens snel en veilig uitwisselen. Logistieke data voor logistieke dienstverleners en serviceproviders, zoals over milieuzones in steden en venstertijden voor laden en lossen in stadscentra, komen van het platform datavoorlogistiek.nl, dat beheerd wordt door Matrixian. HR Groep heeft een rol in het delen van informatie over verkeersborden langs het wegennetwerk in Nederland. Al deze gecombineerde data leveren de verbeterde set aan waarschuwingen op voor weggebruikers.

Privacy
De privacy van de bestuurder wordt uiteraard gewaarborgd: pas nadat een gebruiker daar expliciet mee heeft ingestemd, wordt louter ten behoeve van de verkeersveiligheid relevante data volledig geanonimiseerd en via een beveiligde verbinding met de andere partijen gedeeld.
En nu verder
Partijen gaan de komende tijd verder met het ontwikkelen van veiligheidswaarschuwingen, voor velen van hen is opschaling buiten Nederland van groot belang. Alle partners verkennen hoe zoveel mogelijk collegiaal kan worden samengewerkt in één gezamenlijk ecosysteem, want “we hebben elkaar nodig”. Bij de samenwerking hoort ook onderzoek naar het opvolgingsgedrag van de weggebruiker. Uit eerdere grootschalige projecten blijkt dat weggebruikers na een waarschuwing hun snelheid aanpassen en de waarschuwingen waarderen. Naar het effect van deze specifieke waarschuwingen zullen partijen en het ministerie door middel van gebruikerservaringen verder onderzoek doen.
Deel dit artikel op